از اختلاف صفر تا اعتماد صفر

اردوغان زمانی هم که برخورد جدی با شیمون پرز، رئیس رژیم صهیونیستی در اجلاس داووس داشت و این رژیم را به خاطر کشتار فلسطینی‌ها مورد انتقاد قرار داد، در فرودگاه و پایتخت ترکیه مورد استقبال مسلمانانی قرار گرفت که او را حامی مواضع مقاومت و آرمان‌های فلسطینی‌ها می‌دانستند. محبوبیت نخست‌وزیر ترکیه به خاطر چنین مواضعی در کشورهای مسلمان افزایش یافت و بسیاری او را رهبری لایق برای حزب اسلامگرای عدالت و توسعه در ترکیه می‌دانستند.

 در همان زمان اما کسانی که کمی اخبار را پیگیری می‌کردند به‌خوبی می‌دانستند که روابط گسترده دولت ترکیه با رژیم صهیونیستی در پشت پرده با وجود این تنش‌های ظاهری جریان دارد و مقام‌های دوطرف همچنان مذاکره و گفت‌وگوهای خود را ادامه می‌دهند. واقعیت این است که مقام‌های ترکیه احساس می‌کردند زمان انقلاب‌های عربی نتوانسته‌اند در صحنه دیپلماسی جهان خودنمایی کنند و به همین دلیل با آغاز ناآرامی‌های سوریه ناگهان موضع خود را نسبت به این کشور تغییر دادند.

 روابط ترکیه و سوریه پیش از ناآرامی‌های اخیر مسیر خوبی را طی کرده بود و بسیاری از اختلافات گذشته میان 2 کشور با رایزنی‌های دوطرف به فراموشی سپرده شد. همین مسئله باعث شد که تغییر موضع ناگهانی مقام‌های ترکیه دولت بشار اسد را شوکه کند. دولت ترکیه در اقدامی ناگهانی درحالی‌که شاید حامی محور مقاومت شناخته می‌شد، میزبانی اجلاس مخالفان دولت سوریه را برعهده گرفت و به‌صورت عملی تلاش کرد که به محل رجوعی برای مخالفان دولت اسد تبدیل شود. مقام‌های ترکیه در سال‌های گذشته سیاست «اختلاف صفر» با همسایگان خود را مد نظر داشتند اما اکنون به‌نظر می‌رسد نزدیک شدن به کشورهای غربی را بر این مسئله ترجیح داده‌اند.

پوشیده نیست که تغییر موضع ناگهانی و افراطی ترکیه نسبت به کشور همسایه سوریه بیش از هر چیز مقام‌های دولت اوباما و غرب را خوشحال کرده است. ترکیه با این اقدام‌ها به همه ثابت کرد که در عرصه بین‌المللی تنها به‌دنبال منافع و مصالح خود است و همین مسئله مقام‌های این کشور را به پشت کردن سریع به دوستان قدیمی خود قانع می‌کند؛ مسئله‌‌ای که شاید در دنیای سیاست غرب مرسوم است اما از حزبی که عنوان اسلامگرا را با خود یدک می‌کشد، انتظار نمی‌رفت. مقام‌های ترکیه که به همین تازگی بارها با مقام‌های سوری دست دوستی دادند اکنون مترصد تغییر رژیم در این کشور هستند و برای همکاری با دولت آینده برنامه‌ریزی می‌کنند. در طول هفته‌های گذشته هرچند دولت اردوغان تلاش کرده است که همه پل‌ها را پشت سر خود خراب نکند، اما رفتار دولت این کشور با کشورهای همسایه ثابت کرده است که نمی‌توان روی مواضع مقام‌های این کشور حساب جدی باز کرد.

دولت اردوغان به حدی در دخالت در مسئله سوریه پیش رفته است که طی روزهای گذشته رهبری حزب سکولار جمهوری خلق و از مخالفان جدی دولت، از این اقدام دولت اردوغان انتقاد کرد. کمال قلیج داراوغلو در یک گفت‌وگو اعلام کرد که دولت اردوغان با افراط در مسئله سوریه کاملاً در راهبرد «اختلاف صفر» با همسایه‌ها شکست‌خورده و این کشور اکنون با اکثر کشورهای همجوار خود دارای مشکل است. بسیاری در دنیای دیپلماسی، اردوغان را فردی باهوش می‌پندارند که در مواقع ضروری اقدام‌های لازم را انجام می‌دهد. آنچه باعث توجه کشورهای مسلمان شده بود، توجه ترکیه به آرمان‌های مقاومت بود. اکنون اما چه کسی است که نداند مواضع ترکیه در مقابل سوریه بیشترین خدمت را به رژیم صهیونیستی کرده و به ضرر مقاومت تمام می‌شود. بسیاری عقیده دارند که حساب و کتاب دولت اردوغان درباره آینده سوریه کاملاً اشتباه است و انتظارات این کشور برآورده نخواهد شد. ترکیه اما با این اقدام به همسایه‌های خود ثابت کرد آنطور که پنداشته می‌شد قابل اعتماد نیست و نباید ظاهر و باطن این کشور را یکی دانست.